تحلیل آواز و گوشه های یک شاخه گل شماره 415 (استاد اکبر گلپایگانی)
دستگاه شور، از دستگاه‌های موسیقی ایران است. غالب آوازهایی که خواننده آموزش ندیده ایرانی می‌‌خواند در یکی از مایه‌های این آواز می‌‌گنجد، از این رو این دستگاه را مادر موسیقی ایرانی هم خوانده‌اند. در میان دستگاه‌های ایرانی شور از همه بزرگ‌تر است. زیرا هر یک از دستگاه‌ها دارای یک عده آوازها و الحان فرعی‌ست ولی شور غیر از آوازهای فرعی دارای ملحقاتیست که هر یک به تنهایی استقلال دارد. آوازهای مستقلی که جزء شور محسوب می‌شود و هر یک استقلال دارد از این قرار است: ابوعطا، بیات ترک، افشاری و دشتی. آواز بیات ترک در پرده‌های شور نواخته می‌شود و جزو ملحقات آن طبقه بندی می‌شود، ولی چون از نظر شنوایی حسی شبیه دستگاه ماهور ایجاد می‌‌کند، برخی قایل به طبقه بندی آن تحت دستگاه ماهور هستند. در مکتب آوازی اصفهان آواز بیات ترک در مشتقات دستگاه ماهور به حساب می‌‌آید اما در مکتب تهران، مایه بیات ترک را جزء دستگاه شور به حساب می‌‌آورند (منبع: ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد).
| متعلقات دستگاه شور | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| آواز شور | آواز ابوعطا | آواز بیات زند | آواز افشاری | آواز دشتی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| فاصله یکم | فاصله دوم | فاصله سوم | فاصله چهارم | فاصله پنجم | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
و اینک تحلیل یک شاخه گل
برنامه شماره ی 415
(در دستگاه شور)
با همکاری استادان:
گلپا
احمد عبادی
لطف الله مجد
همایون خرم
جهانگیر ملک
اشعار:
دهقان سامانی
علی اکبر دهخدا
غزل آواز:
پژمان بختیاری
گوینده:
روشنک
دکلمه شعر:
دست بر آن زلف بی قرار برآرم
عشق تو بر من قرار اگر بگذارد
زان رخ گلگون که مانع است رقیبش
گل بتوان چید خار اگر بگذارد
پای گل از حلقه ی جنون بدر آرم
پای دل از حلقه ی جنون بدر آرم {بانو روشنک در این بیت یک بار از کلمه ی (گل) و دفعه ی بعد از کلمه ی (دل) استفاده می کند}
سلسله زلف یار اگر بگذارد
تو اسیر کرده به خواریم
نکنی نظاره به زاریم
به کمند غم همه داریم
نه کشی مرا نه رها کنی
چون ندیده ام ز تو من وفا
به جفای تو شده ام رضا
همه حیرتم که به من چرا
نه وفا کنی نه جفا کنی
مقدمه شور سه تار مرحوم عبادی
در شعله آن شمع چه افروخته بودم
ای کاش که پروانه صفت سوخته بودم
(درآمد شور)
آیین وفا نیست در این عهد وزمان وای
من درس وفا را ز که آموخته بودم
(اشاره کوچک به سلمک و فرود به درامد)
جواب تار در سلمک
افسوس که روشنگر بزم دگران شد
شمعی که به سوز جگرافرخته بودم
(سلمک)
جواب ویلن در شهناز
توجه: شهناز گوشه ایست در حال و هوای سلمک با این فرق که در وزن(مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن) و
ریتمیک اجرا می شود یعنی در وزن کرشمه
تحریر در قرچه
یک رنگی و تسلیم و رضا را
(رضوی)
یک رنگی و تسلیم ورضا را همه ای عشق
در سینه به سودای تو اندوخته بودم
(رضوی)
تحریر رضوی
آن کو به تمنای تو رسوای جهان شد
ای آفت هستی من دلسوخته بودم
(رضوی)
تحریر بلبلی
چهار مضراب رضوی ویلن
در شعله آن شمع که افروخته بودم
ای کاش که پروانه صفت سوخته بودم
(فرود به شور سلمک واشاره به منصوری)
در شعله آن شمع که افروخته بودم
ای کاش که پروانه صفت سوخته بودم
(فرود به شور اصلی)
دانلود اواز:
تحلیل اواز:
No comments:
Post a Comment