جزیرۀ بوموسو یا گپ سبزو همواره بخشی از سرزمین آریایی ما است

با عشق و احترام به هروجب از خاک میهنم
و با سپاس از همپیوند عزیزم جناب آقای صولت که متن زیرین را در اختیارم قرار دادند.

شادی دری

 

جزیرۀ بوموسو
جزیرۀ «بوموسو» یا «گپ سبزو» یا آن‌طور که در چند دهۀ گذشته نامیده می‌شده، «ابوموسی»، جزیره‌ای متعلق به ایران در خلیج فارس است. مساحت این جزیره در حدود ۲۵ کیلومتر مربع می‌باشد. جزیرهٔ بوموسو در ۲۶ درجهٔ خط عرض شمالی و در ۵۵ درجهٔ خط طول شرقی واقع شده ‌است.
فاصلۀ میان «جزیره بوموسو» و جزایر تنب به دلیل عمق مناسب آب، تنها مسیر قابل کشتیرانی برای نفتکش‌های بزرگ است.

مالکیت جزیره
حاکمیت ایران بر جزایر بوموسو، تنب بزرگ و تنب کوچک ریشه در دورهٔ امپراتوری‌های عیلامی، ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی دارد. در این دوران نظم و امنیت ایرانی (persianpax) بر سراسر این پهنۀ آبی خلیج فارس و جزایر آن حکمفرما بود. جزایر سه‌گانه در سال ۱۹۰۸ به‌طور کامل تحت اشغال بریتانیا به عنوان قیم رسمی امارات متصالحه درآمد، اما تا سال ۱۹۷۱ هیچ کدام از دولت‌های ایران این اشغال را قبول نکردند و بوموسو به همراه تنب بزرگ و کوچک در تقسیمات کشوری ایران قرار داشتند.
در سال ۱۹۷۱ پس از توافق ایران و بریتانیا و پیش از خروج نیروهای نظامی انگلیس از منطقه و تأسیس کشور امارات متحدۀ عربی، بوموسو به همراه تنب بزرگ و تنب کوچک پس از نزدیک به ۷۰ سال شکایت‌های مداوم دولت ایران علیه اشغالگری انگلیس، سرانجام به ایران بازگردانده شد. در سال ۱۹۹۲ و پس از خاتمهٔ جنگ خلیج فارس، امارات متحدهٔ عربی بر خلاف نظر شیخ شارجه و تفاهم‌نامهٔ ۱۹۷۱ شارجه با ایران در خصوص بوموسو، اقدام به طرح ادعاهای مالکیت بر جزایر سه‌گانه کرد. این اقدام واکنش دولت ایران را برانگیخت.
شورای عالی امنیت ملی ایران با صدور بیانیه‌ای هشت ماده‌ای بر حق حاکمیت بی‌چون و چرای ایران بر جزایر تأکید کرد. در بند هفتم این بیانیه آمده‌است: «طرح ادعاهای تاریخی در مورد سرزمین‌های ایران، اگرچه همواره به نفع ایران است، ما آن را به‌هیچ‌وجه به مصلحت امنیت منطقه نمی‌دانیم و تجربۀ ادعاهای مشابه از سوی عراق درس عبرتی در این زمینه ‌است».

نام فارسی
این جزیره در اسناد تاریخی و نقشه ها با نام «بوموو» (بوم+اوو، یعنی آب ؛ معرب آن: بومف) و با نام «گپ سبزو» (به معنای جای سبز) و «بوم‌سوز» یا «بوموسو» ثبت شده است. بوم به معنی مکان است و «سو» چند معنی دارد: «سو» مخفف «سوز» نام یک نوع سبزی است و به‌طور کلی نیز در زبان فارسی کهن معنی سبز می‌دهد و در مجموع می‌توان آن را به معنای «زمین سبز» نامید.
نام «ابوموسی» یک نام جدید و بی پیشینه است و سابقۀ آن به حدود یکصد سال قبل برمی‌گردد که یکی از ساکنان جزیره به نام «ابوموسی» با شیطنت و با استفاده از شباهت لفظی نامش با «بوموسو»، نام خود را بر جزیره گذاشت و رایج ساخت.

جمعیت
جمعیت بوموسو، در سال ۲۰۱۲ میلادی، برابر با ۲۱۳۱ نفر بوده‌است. تعداد اندکی از این ساکنان شهروندان امارات هستند که بر اساس قراردادی میان ایران و امارات حق اقامت دائم در بوموسو را دارند.

وضعیت جزیره
«جزیرۀ بوموسو» جنوبی‌ترین جزیرۀ ایرانی آب‌های خلیج فارس است. این جزیره در ۲۲۲ کیلومتری بندرعباس و همچنین در ۷۵ کیلومتری بندرلنگه، در ۶۰ کیلومتری شمال امارت شارجه در امارات متحدۀ عربی واقع شده ‌است، و ۱۶۰ کیلومتر از تنگۀ هرمز فاصله دارد. جزیرۀ بوموسو یکی از چهارده جزیرۀ استان هرمزگان است که بیشترین فاصله را از سواحل ایرانی خلیج فارس دارد و طول و عرض آن درحدود چهار و نیم کیلومتر است. و مرکز جزیرۀ بوموسو می‌باشد. ارتفاع آن از سطح دریا ۴۶ متر می‌باشد.
جزیرۀ بوموسو آب و هوای مرطوب و گرمی دارد. این جزیره فاقد آب و اراضی مناسب کشاورزی است، ولی کشت و زرع محدودی در آن صورت می‌گیرد و بیشتر مردم بومی محل به صید ماهی اشتغال دارند.
تأسیسات جزیره عبارت از یک فرودگاه، یک موج‌شکن و اسکلۀ کوچک برای پهلوگیری شناورهای سبک با آبخور محدود و یک جادۀ کمربندی آسفالته است. ناهمواری‌های خاک جزیره بوموسو به سوی شمال افزایش می‌یابد و سرانجام به بلندترین نقطّ جزیره به نام «کوه حلوا» که نزدیک به ۱۱۰ متر ارتفاع دارد می‌رسد.
این جزیره یکی از مراکز صدور نفت خام کشور است که با ظرفیتی قابل توجه فعالیت می‌کند. وسعت و ۶۸٫۸ کیلومتر مربع است که مشتمل بر جزایر بوموسو (با ۱۲ کیلومتر مربع)، تنب بزرگ (با ۱۰٫۳ کیلومتر مربع) تنب کوچک (با ۱٫۵ کیلومتر مربع)، سیری (با ۱۷٫۳ کیلومتر مربع)، فرور بزرگ (با ۲۶٫۲ کیلومتر مربع) و فرور کوچک (با ۱٫۵ کیلومتر مربع) می‌باشد.
این جزیره از خوش‌آب‌وهواترین مناطق خلیج فارس است و انواع گیاهان و جانوران دریایی در ساحل آن به چشم می‌خورد.

--

بهترین درودهایم نثار آنانی باد که کاستی هایم را میدانند و باز هم دوستم دارند