تحليل برنامه گلها-بهاريه

 

این بار برای رضایت خاطر دوستان برنامه بهاریه ای از گلهای رنگارنگ را در ماهور در نظر گرفته ام که اتفاقا هر دو خواننده محبوب ، آقایان ایرج و گلپا در آن شرکت دارند .

 

گلهای رنگارنگ 491

دستگاه : ماهور

آهنگ : مهدی خالدی

ترانه : تسلی شیرازی

خوانندگان : سیما بینا ، ایرج ، گلپایگانی

نوازندگان : همایون خرم ، فرهنگ شریف ، فریدون حافظی ، جهانگیر ملک

اشعار متن : امینای نجفی ، اهلی شیرازی ، ایرج میرزا ،

بیکس ، شیخ بهایی ، آلتی ترکمان ، بهجت شیرازی ، بانو اشرف ؟

غزل آواز : حافظ ، سعدی

گوینده : آذر پژوهش

 

 دانلود برنامه گلها

 

همراه با شنیدن آهنگ بی کلام خانم پژوهش این اشعار را زمزمه می کند :

 

فریب نکهت گل خوردم و ندانستم            که هر نفس به مشامی کند هم آغوشی

کجا شد آن همه مهری که داشتی     که اکنون به خاطرت نرسم گر شوم فراموشی

 

ای نخل آرزو لب لعلت طبیب کیست ؟           پرورده ای عجب رطبی ، تا نصیب کیست ؟

هر جا که عاشقیست ، فلک در کمین اوست     آه این حسود سنگدل آخر رقیب کیست ؟

 

وه چه خوب آمدی صفا کردی           چه عجب شد که یاد ما کردی ؟

بی وفایی مگر چه عیبی داشت ؟            که پشیان شدی وفا کردی

 

در این قسمت ضربی 8/6 با ویلن خرم و تار شریف را می شنوید .

 

دل به یار بی وفای خویشتن                     دادم و دیدم سزای خویشتن

زخم فرهاد و من از یک تیشه بود         او به سر  زد من به پای خویشتن

 

1 - آواز : ایرج و شریف

 

درآمد

لازم به گفتن است که ایرج در این درآمد گوناگون ، به همه جا – از گشایش و اصفهان – سرمیزند .

بالا بلند عشوه گر نقش باز من                                کوتاه کرد قصه زهد دراز من

شکسته

به مناسب خوانی با توجه به مفهوم شعر توجه کنید .

دیدی دلا که آخر پیری و زهد و علم                 با من چه کرد دیده معشوقه باز من

گشایش و فرود

بر خود چو شمع خنده زنان گریه می کنم     تا با تو سنگدل چه کند سوز و ساز من

"حافظ"

 

گوینده :

ز جام عشق او مستم ، دگر پندم مده ناصح      نصیحت گوش کردن را ، دلی هشیار می باید

مرا امید بهبودی نماندست ، ای خوشا روزی         که می گفتم : علاج این دل بیمار می باید

 

تصنیف :

 

* لازم به گفتن از که کوک تصنیف (با صدای زن) دقیقا همان کوکی است که ایرج و گلپا (یعنی صدای مرد) اجرا می کنند !

 

باده بده که گویمت ، من کی ام و چه کاره ام ؟                        رندم و لا ابالیم ، باده کشی شعار من

" دو بیت بعدی در آواز اصفهان "

هست ز می سرشت من ، مستی ، سرنوشت من             دیر مغان بهشت من ، حور بهشت یار من

نیست مرا ز بیش و کم ، غیر دلی رهین غم                    وین دل خسته نیز هم ، نیست به اختیار من

شب همه شب به می کشی ، آخر شب به بیهشی  کار کسی به دلخوشی ، نیست چنین که کار من

غم نخورم ز کار کس ، دل ندهم به یار کس               من به جهان نه یار کس ، کس به جهان نه یار من

 

گوینده :

از نصیحت می دهم تسکین دل آزرده را       نیست مرهم جز زبان نخجیر پیکان خورده را

وا نشد هرگز دل تنگم که می ماند گره                        آرزوی خنده در غنچه پژمرده را

 

ای برق آه بر سر آن کوی جلوه ای                   ای سیل اشک بر دل سنگش سرایتی

بر باد رفت خاک من از آتش فراق                             ای آب دیده سوختم آخر حمایتی

 

چهارمضراب 16/6 ماهور با تار حافظی

 

2 - آواز : گلپا ، خرم و حافظی

 

گشایش و فرود به ماهور

* همانطور که در آواز ایرج هم گفته شد ، این دو هنرمند معمولا در آواز چون پروانه ای که مدام بر روی شاخه گلها می پرد یک لحظه جایی بند نمی شدند که کار تحلیل آواز را بسیار مشکل می کند .

درخت غنچه برآورد و بلبلان مستند           جهان جوان شد و یاران به عیش بنشستند

بساط سبزه لگدکوب شد به پای نشاط       ز بس که عارف و عامی به رقص برجستند

شکسته

به سرو گفت کسی میوه ای نمی آری                   جواب داد که آزادگان تهی دستند

ماهور

درخت غنچه برآورد و بلبلان مستند           جهان جوان شد و یاران به عیش بنشستند

 

گوینده :

فریب نکهت گل خوردم و ندانستم           که هر نفس به مشامی کند هم آغوشی

کجا شد آن همه مهری که داشتی     که اکنون بخاطرت نرسم گر شوم فراموشی

 

تکرار تصنیف

 

در پرتو طلایی خورشید صبحگاه               در لرزش شکوفه ای از موج نرم باد

در پیچ و تاب زلف بنفشه ، بنشفه ها        نقش خیال روی تو می آیدم به یاد

 

تسکین خاطر دل زار منی هنوز              شمعی به خلوت شب تار منی هنوز

بگذار تا به طعنه بگویند عاشق است    خوشحالم ای پری که تو یار منی هنوز

 

با تشكر از مدير معظم وبلاگ گلها سعيد خان انصاري