Sent to you by Saeed via Google Reader:
بخش زبان و ادبیات تاجیک، از معدود بخش‌ها دانشگاه دولتی سمرقند است که هنوز تحصیل و امتحانات در آن به زبان تاجیکی برگزار می‌شود، این دانشکده در سراسر کشور ازبکستان شناخته شده است و دانشجویان تاجیک از دیگر شهرهای ازبکستان، مانند بخارا، ترمیز، تاشکند، فرغانه، نمنگان، به این دانشگاه می‌آیند.
دانشگاهی که استادان پرکار و انگشت شماری دارد، یکی از این استادان صدری سعدیِف است. به بهانه چاپ کتاب جدید صدری سعدیِف به نام، محیط ادبی سمرقند در آیینه تاریخ، که محصول پژوهش‌های چند سال اخیر اوست، با او گفت‌وگو کردم.
متن فشرده و خلاصه شده‌ی این گفت‌وگو را این‌جا می‌خوانید و گفت‌وگوی کامل را می‌شنوید:
این کتاب در مورد شاعران و ادیبانی است که در سمرقند نشو و نما کرده‌اند؛ حتی آن‌هایی که زاده سمرقند نبوده‌اند ولی در محیط سمرقند به شکوفایی رسیده‌اند نیز در این کتاب آمده است. این کتاب تحقیقی درباره‌ی ادبیات فارسی تاجیکی است.
از چه دوره و سالی کتاب آغاز و به چه سالی ختم می‌شود؟
از آغاز ادبیات فارسی تاجیکی، عصر نو؛ از زمان کسانی که به اولین سخن‌گویان فارسی دری مشهور هستند، مانند ابوالینبغی سمرقندی و ابوالحفظ سغودی تا شاعران و نویسندگان ابتدای عصر بیستم و انقلاب اکتبر را فرا می‌گیرد.
در این کتاب زیاده از ١٢٠ ادیب برجسته سمرقند آورده شده است و ارزش هنری، مقام‌هایشان، لحظه‌های جداگانه روزگارشان معین شده است. ارزش این کتاب از تذکره و تاریخ ادبیات بهتر است.
برای معین کردن روزگار، ارزش و مکان این شاعران در تاریخ ادبیات از منبع‌های گوناگونی چون، تذکره لباب الاباب محمد عوفی بخارایی تا ادبیات تاجیکی استاد عینی، استفاده کرده‌ام و تذکره‌های گوناگون دیگری که تاکنون منتشر شده یا نشده‌اند، مانند تذکره اثرخواجه نصاری، در عصر ١٦ [میلادی]، تذکره ملیحای سمرقندی در عصر ١٧ [میلادی]، و تذکره مطربی که در نیمه عصر ١٦ [میلادی]، تصنیف شده، نیز استفاده شده است.
این کتاب به زبان ازبکی منتشر شده و نسخه تاجیکی آن نیز برای نشر آماده است. در نسخه ازبکی تنها شاعران برجسته و مشهور سمرقند آورده شده‌اند، ولیکن در نسخه تاجیکی تمام شاعران محیط ادبی سمرقند از عصر نو تا عصر ٢٠ [میلادی] به همراه آثار بعضی از آن‌ها، آورده شده و در نتیجه تذکره‌مانندتر است در حالی که نسخه ازبکی بیشتر تاریخ ادبیات است.
استاد صدری سعدیِف
حدود چند نفر شاعر و نویسنده دراین کتاب، گردآورده شده‌اند؟
در نسخه ازبکی بیشتر از ١٢٠ شاعر آورده شده، اما در نسخه تاجیکی بیش از ٣٥٠ شاعر آورده شده، در ابتدا معلومات مفصلی در مورد شاعران آمده، سپس از آثار آن‌ها یک یا چند نمونه در صورت امکان آورده شده است.
آیا این ٣٠٠ شاعری که از آن‌ها نام برده‌اید، در بین مردم سمرقند شناخته‌شده هستند؟
بیشتر این شاعران نه تنها در بین مردم عادی، بلکه برای متخصصان هم معلوم نیستند. برای همین این کتاب یک تحفه کلان برای تاریخ ادبیات است که درآن شاعران مشهور آن دوره و آثارشان جمع‌آوری شده است و این برای محققان و متخصصان تحفه‌ای محسوب می‌شود.
چند نفر از شاعرانی را که بین مردم سمرقند شناخته شده هستند و مردم شعر آن‌ها را به یاد دارند نام ببرید.
شاعرانی بوده‌اند که در زمان خود شهرت کلان و جایگاه هنری بالایی داشته‌اند ولی در زمان ما حتی برای متخصصان، معلوم نیستند، اما بعضی شاعران هم هستند که نام آن‌ها را دایره وسیع خوانندگان می‌دانند، مانند ابوحفظ سغودی، رودکی، سوزنی سمرقندی، رشیدی از عصر ١٢[میلادی] و مشفقی که دو دیوان غزل خود را در سمرقند تهیه کرده، در این کتاب آورده شده است.
وضعیت شعر و شاعری در محیط ادبی امروز سمرقند چه‌گونه است؟
امروز در سمرقند هواداران شعر بسیار زیادند و بعضی مجموعه اشعارشان را به چاپ رسانده‌اند ولی از نظر هنری همه آن‌ها به درجه بالایی نرسیده‌اند، اما نشانه‌های بعضی شاعران اصیل در بین این هواداران شعر دیده می‌شود که می‌توان به آینده آن‌ها امیدوار بود.
چرا در بین هنرمندان سمرقندی این مرسوم بوده است که همیشه شعر را بر نثر ترجیح داد‌ه‌اند؟
این وابسته به درک و جهان‌بینی مردم در عصر میانه است، در آن دوره شعر برنثر فزونی می‌گیرد و این در مرکزهای ادبی دیگر در عصر میانه، مانند خراسان، سمرقند و بخارا هم دیده می‌شود.
در دوره‌های بعدی که اندوخته نظری مردم بالاتر می‌رود و تفکرشان رشد می‌کند مقام نثر بالا می‌رود. در زمان ما هم در ادبیات تاجیک، نویسندگان با شاعران برابری می‌کنند و نثر در برابر نظم خودش را بالا می‌برد.
Things you can do from here:
- Subscribe to Radio Zamaneh using Google Reader
- Get started using Google Reader to easily keep up with all your favorite sites
No comments:
Post a Comment